Ciekawostki o Marsie

Mars jest czwartą, wewnętrzną planetą od Słońca, za którą znajduje się pas planetoid i drugą najmniejszą planetą w Układzie Słonecznym. Jest mniejszy od Ziemi i Wenus, ale większy od Merkurego, o promieniu wynoszącym 3389,5 km co odpowiada nieco ponad połowie promienia Ziemi. Mimo to masa Marsa stanowi tylko 0,1 masy Ziemi. Ze względu na swój czerwony odcień spowodowany występowaniem tlenków żelaza na powierzchni, starożytni Rzymianie nazwali ją na cześć boga wojny – Marsa. Okres obrotu wokół własnej osi Marsa jest zbliżony do ziemskiego i wynosi nieco ponad ziemską dobę, dokładnie 24 godziny 37 minut i 22 sekundy. Doba na marsie, czyli okres pomiędzy kolejnymi górowaniami Słońca na niebie, ma swoją własną nazwę jest to Sol i trwa 24 godziny 39 minut 35 sekund. Jeśli zastanawiacie się ile trwa rok na Marsie to odpowiaamy: 687 dni, czyli prawie 2 ziemskie lata, tyle wynosi okres obiegu Marsa wokół Słońca. Atmosfera Marsa składa się głownie z dwutlenku węgla i niewielkiej ilości azotu, argonu i tlenu. Jego powierzchnia jest zdominowana przez stałą warstwę lekko zasadowego pyłu i skał zwanego regolitem, składającego się głównie z połamanych kawałków skał.

Powierzchnia Marsa wykazuje dowody dawnej aktywności wodnej, w tym jeziora, rzeki, wyschnięte doliny, kratery uderzeniowe i aktywność wulkaniczną. Na powierzchni znaleźć można czapy lodowe na dwóch biegunach planety. Wydaje się, że polarne czapy lodowe zostały utracone lub drastycznie skurczyły się od początku historii Marsa. Na marsie znajduje się również największa góra w Układzie Słonecznym – Olympus Mons. Wysoki na ponad 21 kilometrów wulkan o średnicy 624 km u podstawy jest wielkości podobnej do Polski a w odniesieniu do otaczającej go równiny wybija się na ponad 25 kilometrów. Ostatni raz jego erupcja miała miejsce 100 – 200 milionów lat temu. Na powierzchni zaobserwowano 43 tysiące kraterów o średnicy minimum 5 metrów, powstałych przez uderzenie innych ciał. Mars znajduje się blisko pasa planetoid co naraża go na uderzenie asteroid. Popularne hipotezy zakładają, że 4 miliardy lat temu w północną część Marsa musiał uderzyć obiekt wielkości nawet 2/3 Księżyca. Na Marsie znajduje się rozległa sieć kanionów, kraterów i dolin. Jest tam również Valles Marineris - Doliny Marinera, czyli największy kanion w Układzie Słonecznym długi na 5000 kilometrów, szeroki na 200 kilometrów i głęboki średnio na 8 km, a miejscami 11 kilometrów. Za sprawą misji NASA Mars 2020 i łazika Perseverance, który ma za zadanie zdobyć wiedzę na temat Marsa, która może w przyszłości okazać się pomocna astronautom, którzy wylądują na czerwonej planecie, powszechnie znany jest krater uderzeniowy o nazwie Jezero. Ma on 47,5 kilometra średnicy i zakłada się, że w przeszłości znajdowało się tam jezioro.

Mars ma również dwa naturalne satelity: Fobos i Deimos. Są to małe księżyce o nieregularnych kształtach. Obecne modele sugerują, że te księżyce zostały przechwycone przez grawitację Marsa po ich uformowaniu, choć niektórzy naukowcy spekulują, że mogły powstać z materii planety wyrzuconej z powierzchni przez uderzenie komety lub asteroidy we wczesnej historii Marsa. Księżyc Fobos znajduje się bardzo blisko Marsa, okrąża planetę w 7,66 godziny, znacznie szybciej niż Mars obraca się wokół własnej osi co powoduje, że na marsjańskim niebie Fobos wschodzi na zachodzie a zachodzi na wschodzie dwa razy w ciągu marsjańskiej doby. Deimos znajduje się dalej, dlatego też wolno podąża za Słońcem na niebie. Zarówno Fobos jak i Deimos obracają się synchronicznie z obiegiem wokół planety, dlatego w stronę Marsa zwrócone są ciągle ich te same strony podobnie jak to ma miejsce w przypadku ziemskiego Księżyca. Oba naturalne księżyce Marsa w przyszłości zostaną utracone przez planetę. Fobos zderzy się z powierzchnią albo zostanie rozerwany, natomiast Deimos oddali się na tyle daleko od planety, że uwolni się od działania przyciągania grawitacyjnego.